6 марта 2015 года в городе Астана прошло расширенное совещание Комитета лесного хозяйства и животного мира на тему "Итоги работы Комитета лесного хозяйства и животного мира Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан за 2014 год и его задачах на 2015 год", с участием Вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан Нысанбаева Е.Н., Председателя Комитета лесного хозяйства и животного мира Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан Азбаева Б.О., а также руководителей организаций подведомственных Комитету лесного хозяйства и животного мира Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.
От предприятия РГКП «Казавиалесоохрана» в совещании принял участие генеральный директор Сексенбаев Т.Т.

I. Қазавиаорманқорғаудың орман қорғау алаңы 8 млн 869 мың га., бұл барлық Мемлекеттік орман қорының 33 пайызын құрайды.

II. 2014 жылдың ерекшеліктері:

- Қорғайтын аумақта 2014 жылы 452 орман өрттері болды;

- өртеніп кеткені 1740,34 га. орманды алқап және 2001,09 га. ормансыз алқап;

- авиаорманқорғаудың тапқаны 307 өрт;

- авиадесант қызметінің қатысумен 358 өрт;

- өрттер саны 1,2 есе көбейді, ал соңғы 5 жылдың орташа көрсеткіші бойынша өртенген алқап 1,6 есе азайды. РМҚК – (Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны) «Қазавиаорманқорғаудың» қабылданған жиынтық кешені арқасында мемлекеттік орман қорының шығынын ең төменгі деңгейге түсірдік;

-авиабақылауда 7429 сағат жұмыс істелді, мемлекеттік тапсырыс 8683 сағаттың орнына. Бұған себеп – әуе кемелерін жалдауда екінші лот (Талдықорған, Баянауыл және Акмола авиатобында ) өткізілмеді потенциалды жабдықтаушылардың болмау себебінен.

III. 2015 жылдың өрт қауіптілігі мерзіміне 8683 сағат бөлінді, 1341 млн теңгеге, сонымен қатар 2014 жылдың келелі мәселері 2015 жылға өтіп жатыр:

- Мемлекеттіксатып алымдар заңындағы «құқықтық кемістіктер» қызмет көрсететін орындар бойынша лоттарға бөлу. Бұл төтенше жағдайда осы немесе басқа аймақта орман өртенгенде тез қимыл көрсетуге кедергі келтіреді. (Басқа аймаққа тездетіп ұшу сағаттарын және әуе кемелерін аударуға мүмкіндік жоқ);

-осыған сәйкес бізМемлекеттік сатып алымдарды қолданбайтын кәсіпорындардың ҚР «Мемлекетік сатып алымдар» заңының тізіміне кірмедік;

- 2014 жылғы «еріксіз экономиканы » (312 тонна) қалай есептейміз, егер ұшу сағатының тарифі есептегенде 2015 жылдыкі болса. Сатып алған керосиннің 1 тоннасының бағасы 2014 жылы 184,5 мың теңге болса, ал бүгінгі күні 1 тоннасы 130 мың теңгеге дейін. Егер жабдықтаушылармен 2015 жылғы бағаны пайдалансақ, нақтылы игерген қаржы ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетімен 2015 жылға бекітілген келісімнен сомасы асып түседі;

- Кәсіпорын қызметкерлеріне төмен еңбек ақы төлеу(еңбек ақысын көтеру 2016 жылға аударылды) соның ішінде ұшқыштар кұрамына, соның салдарынан сирек кездесетін мамандар жұмыстан кетіп жатыр (бүгінгі күнге бас инспектор, оңтүстік авиазвеносының командирі жұмыстан босап жатыр);

- Бюджеттік өтінім бойынша бекітілген ұшу сағатының тарифі потенциялды жабдықтаушылардың (авиакомпаниялар) нақтылы ұшу сағаты тарифіне сай келмейді.

 

2015 жылға ұшу сағаты тарифі бағасының анализі (мониторинг)

№ 1 Кесте

Әуе кемесін пайдалану класы	Толық тариф (авиа Ж.Ж.М) Ұшу сағаты (бюджеттик өтінім), теңге	Толық тариф (авиа Ж.Ж.М) ұшу сағаты авиакомпаниянікі 2015ж, теңге
1 класты тік ұшақ	393000	590000-894000
3-4 класты тік ұшақ	167000	167000-230000
Ұшақ	97000	230000

 

№ 1 кестеден орман авиация жұмыстарына 2015 жылға бекіткен әуе кемелерін жалдаудың ұшу сағатының тарифі жетіспейді.

Ескертпе: ұшу сағаттарының тарифі «АП ВКО» бюджеттік өтініммен бекітілген тарифке толық сәйкес.

Осы А.К. негізінде ұшуларды ШҚО бойынша орындайды.

- Ұшу сағатыныңтарифтері «АП ВКО» 2015 жылға:

1 кл тік ұшақ – 392690 тг;

3-4 кл тік ұшақ – 166920 тг;

Ұшақ – 97370 тг.

Аэропракт» авиакомпаниясы , мемлекеттік сатып алымдарға жоспары болмай және 2015 жылға сағаттар және әуе кемесінің саны туралы ақпаратсыз болғандықтан, ұшу сағаты бағасының калькуляциясын беруге мүмкіндігі болмай отыр.

АКЛЦ «Тянь-Шань» авиакомпаниясы және «Феникс» ешқандай ақпарат беруден бас тартты.

2015 жылдың келелі мәселелері:

Алматы облысында орман авиация жұмыстарын орындау үшін 1 класты әуе кемелерін жалдауға мониторинг өткізгенде , бекітілген 1 сағаттың ұшу тарифін есептегенде, бір потенциалды жабдықтаушы анықталды, осы қызметті шектеулі көлемде көрсете алатын мүмкіндігі бар және уақытында (шектелген агрегаттар ресурстары). Басқа авиакомпанияларға қатысты, саралау көрсеткіші бойынша 1 класты әуе кемелерін 1 сағат ұшудың бекітілген тарифі бойынша жалға беру қызметіне мүмкіндіктері жоқ екен:

АҚ «Казавиаспас» (100 % пайыздың мемлекеттік қатысуымен), ұшу сағатының бекітілген тарифімен, 1 кл. тік ұшақтың тарифі «Қазавиорманқорғаудың» бюджеттік өтінімінен әлде қайда жоғары;

АҚ «Боралдай авиа» техникалық және экономикалық себептерден мемлекетік сатыпалымға қатысуға мүмкіндігі жоқ .

Мемлекеттік қазыналық кәсіпорын «Служба спасения г.Алматы» конкурста ұтқан жағдайда орман авиация жұмыстарын орындау өте шектеулі уақытта және көлемде орындалады (биылғы жылдың 16 мамырына дейін 40 ұшу сағатымен). Осыған сәйкес, мамырдың ортасынан өрт қауіптілігі мерзімінің аяғына дейін, РМҚК «Қазавиаорманқорғау» 1 класты әуе кемесінсіз қалады.

 

Осыған байланысты төмендегі мәселелер туындайды:

- нәтижесінде, 1 класты тік ұшақ ұшу сағатын біткеннен кейін, Алматы облысының таулы жерлеріне 3 кл. тік ұшақты шақыруға мәжбүр боламыз. Тік ұшақтың түрі, орман өрті шыққанда, толық көлемде жұмысын орындай алмайды (су жеткізу , адамдар мен өрт құрал саймандарын өрт болған жерге, ВСУ мен СУР жұмыстарын) бұл түзелмес жайттарға әкеліп соғады (өрттердің ірі разрядына-шығынды көбейтуге);

- ұшу сағаттарыныңың бағаларының айырмашылығынан пайда болған (1 және 3 класты тік ұшақ) ұшу сағаттаран бөлу. Бұл ұшу сағаттарының жалпы көлемінің ұлғайуына әкелді (8800 сағаттан көп );

-1 класты тік ұшақтың жоқтығынан орманавиация жұмыстарынан 2015 жылдың 15 мамырынан кейін ТЖ (төтенше жағдайдың) хабарландыру технологиясына тұрақтану қажет, ТЖМ (төтенше жағдай министрлігі) күші мен құрал саймандарымен өрт өшіруге тез көңіл бөлу үшін, өрт қауіптілігің келесі айларына.

-Мемлекеттік сатып алымдардың барлық кезеңдерін сақтаптұрып

РМҚК «Қазавиаорманқорғау » орман авиация жұмыстарын орындау үшін әуе кемелерінін мамыр айына дейін жалға алуға дайын болмайды.

Себебі – бюджеттін өтінімнің кеш бекітілгені (ақпан айында), осыған орайбұдан былай Мемлекеттік сатып алымдардыөткізу мерзімін үлкейту.

IV. Ұсыныстар

-Жерден орман қорғаушыларды (орман иелерін) химиялық құралдармен қамтамасыз ету;

Көп жылдық тәжрибенің көрсеткіші бойынша, химиялық құралдарды орман өрттерін өшіргенде қолдану, еңбек ресурстары шығынын бірнеше есе азайтады, және де қаражаттарды 1 класты тік ұшақтарды пайдаланғанда.

Қазіргі кезде орман өрттерін өшіруге химиялық заттардың екі класын колданады: көбікшығарушылар, антипирендер (ретарданттар, жалында ақырындататындар )

 

Химиялық құралдарды салыстыру сипаттамасы

 

Қолдау саласы және сипаттамасы	Көбіктендіргіш «файрекс»	Жалынды азайтқыш «FR Gros 134 T»	Өрт сөндіргіш сұйықтық ПТЖ – КД фукам
1 литрдің бағасы (2014 жылғы бағамен)	742	1772	253
Экологиялық қауіпсіздік	Аз қауіпті зат биоажырату 90 пайыз	экологиялық және биологиялық қауіпсіз	экологиялық және биологиялық қауіпсіз

Пайдалану саласы	Кедергі келтіретін жолақ салу профилактикалық от қою және қарсы от жіберу	Тікелей от өшіргенде қолданады,және өтке қарсы от жіберу	Тікелей от өшіргенде, судың от өшіру қабілетін 7-10 есе өсіреді, және кедергі жолақ жасауға профилактикалық жағу және қарсы от қойғанда.
Әрекеттің ұзақтағы	Көбік қабатының сақталуы 20-30 мин	Өзінің әсерін толық кепкенше сақтайды	Өзінің әсерін толық кепкенше сақтайды
		Өңделген орман қалдықтары, қайтара жануға кедергі келтіреді	Өңделген орман қалдықтары, қайтара жануға кедергі келтіреді
Жұмыс ерітіндісін жасаудың ерекшіліктері	Алдын-ала сумен араластыруды талап етеді 2-6 % (пайыз) арақатынасында (көбіктің тығыздығы мен жиілігіне байланысты)	Жұмыс ерітіндісін ұқыпты алдын-ала дайындауды талап етеді 1:4 немесе 1:5сумен арақатынасында	Қолданыстағы ерітіндіні алдын-ала дайындауды талап етпейді (ерітіндінің завоттық концервациясынпайдаланады)
Шығарым елдер	Россия	Испания	Россия

 

Тапсырылған химиялық заттардың салыстырмасына байланысты пайдалануға ең қолайлысы, дайындаудың ыңғайлысы және баға көрсеткіштерінеқарай от өшіретін сұйық «ПТЖ-КД фукам» Россия жасап шығарады. Табиғи өрттерді өшіргенде осы суйықтықты пайдалану, әсіресе орман өртін, орман алқаптарына тез қимылдайтын топты және тік ұшақ техникаларын өрт болған аумаққа жүргізбей-ақөшіруге мүмкіндік береді. Өртке жақын қауіпсіз жерде өңделеді .

-Орман иелеріне уақтылы және сапалы ақпарат беруге көңілін аудару (радио байланысы арқылы) өрттердің ошағы және, өрт өшіруге оперативті шара қолдану болжамдары туралы;

V. Келешекте

-Кәсіпорынның қызметкерлеріне еңбек ақысын төлеу мәселесін шешу

-Алматы облысында орман авиация жұмыстарын орындау үшін 1 классты тік ұшақ мәселесін шешу.

-Қазақстаннан шыгатын ЕС-145 тік ұшағын РМҚК-да пайдалану және ұстауды анықтау.

Информация

I.Охраняемая Казавиалесоохраной территория составляет 8 млн. 869 тыс.га, что в %-м отношении от общей площади Гослесфонда, составляет 33%.

 II. Особенности сезона 2014г

·На охраняемой территории в 2014 году возникло 452 лесных пожаров.

·Выгоревшая площадь составила 1740,34 га. лесной и 2001,09 га. нелесной.

·Обнаружено авиалесоохраной 307 пожаров.

·Потушено с участием авиадесантной службы - 358 пожара.

·Количество пожаров увеличилось в 1,2 раза,в тоже время площадь возникших пожаров уменьшилась в 1,6 раза по сравнению со среднегодовым показателем за последние пять лет. Комплекс мер, принятых РГКП «Казавиалесоохрана» позволил минимизировать ущерб Гослесфонду.

·На авиапатрулировании отработано 7429 часов, при Госзаказе 8683 часа.

Причина - второй лот по аренде ВС (для Талдыкорганской, Баянаульской и Акмолинской авиагрупп) не состоялся, отсутствием потенциальных поставщиков.

III. На пожароопасный сезон 2015г. выделено 8683 летных часа, на сумму 1341 млн. тенге, однако проблемы 2014 года, переходят на 2015 год

·«правовые пробелы» в законе «О государственных закупках», необходимо разделение лотов по месту поставки услуг, что исключает оперативное реагирование при чрезвычайной горимость лесов в том или ином регионе (нет возможности оперативной переброски летных часов и воздушных судов в другой регион);

·соответственно мы не включены в перечень предприятийосуществляющих Государственные закупки без применения норм Закона РК «О государственных закупках»;

·Как учитывать «вынужденную экономию» керосина (312 тонн) за 2014год при расчете тарифа летного часа на 2015год, если стоимость приобретенного керосина в 2014 году составила 184,5 тыс. тенге за тонну, а на сегодняшний день до 130 тыс.тенге за тонну. Если при его использовании в расчете с поставщиками в 2015году, сумма фактически освоенных финансовых средств будет превышать сумму заключенного договора с КЛХиЖМ МСХ РК на 2015год.

·низкая оплата труда работникам предприятия (перенос повышения зарплаты на 2016г), в т.ч. летного состава, в следствии чего уходят узкопрофильные специалисты (в настоящее время увольняется главный инспектор, командир южного авиазвена)

·стоимость тарифа летного часа, утвержденной бюджетной заявкой, не соответствует фактической стоимости тарифа летного часа у потенциальных поставщиков (авиакомпаний).

   Анализ (мониторинг) стоимости тарифа летного часа на 2015г

Таб.1

Используемый класс ВС	Полный тариф (с авиагсм) летного часа (бюджетная заявка), тенге	Полный тариф (с авиагсм) летного часа авиакомпании на 2015г, тенге
Вертолет 1 класса	393 000	590 000 – 894 000
Вертолет 3-4 класса	167 000	167000 - 230 000
Самолет	97 000	230 000

Из таб.1 видно, что утвержденный на 2015 год тариф летного часа по аренде воздушных судов для ЛАР, недостаточен.

Примечание: тарифы летных часов «АП ВКО» полностью соответствует тарифам, утвержденных бюджетной заявкой. Данная АК выполняет полеты в основном по Восточно-Казахстанской области.

- тарифы летных часов на 2015г «АП ВКО»:

вертолет I кл- 392 690тг,

вертолет III-IVкл – 166 920тг

самолет – 97 370тг

Авиакомпания «Аэропракт», не имея плана госзакупок и информацию по объёму часов и по количеству ВС на 2015г, предоставить калькуляцию стоимости тарифа летного часа не имеет возможности.

Авиакомпании АКЛЦ «Тянь-Шань» и «Феникс» отказались предоставлять какую-либо информацию вообще.

Проблемы 2015 года:

·при проведении мониторинга по аренде воздушных судов 1 класса (для выполнения ЛАР по Алматинской области), с учетом утвержденного тарифа 1 летного часа, выявлен 1 потенциальный поставщик, который имеет возможность предоставить данную услугу в ограниченном объеме и сроках (ограниченный ресурс агрегатов). Что касается других авиакомпаний, то анализ показывает о невозможности предоставления ими услуг по аренде ВС 1 класса, по утвержденному тарифу за 1 летный час:

АО «Казавиаспас» (со 100% участием государства) имеет утвержденный тариф летного часа на вертолет 1 класса намного выше, чем тариф, заложенный в бюджетной заявке РГКП «Казавиалесоохрана»;

АО «Бурундай авиа» по техническим и экономическим причинам не имеет возможности принять участие в гос.закупках.

В случае выигрыша конкурса ГКП «Служба спасения г.Алматы», лесоавиационные работы будут выполняться в очень ограниченном объеме и сроке (40 летных часов до 16 мая текущего года). Соответственно, с середины мая и до конца пожароопасного сезона, РГКП «Казавиалесоохрана» остается без ВС 1 класса. Отсюда вытекают следующие вопросы:

- в результате, после выработки летных часов вертолет 1 класса мы будем вынуждены привлекать вертолет 3 класса в горной части Алматинской области. Данный тип вертолета, при возникновении лесных пожаров, не выполнит полный объем работ (доставка воды, людей и средств пожаротушения к местам пожаров, работа с ВСУ и СУР) что может привести к непоправимым последствиям ( переход пожаров в разряд крупных - увеличение ущерба);

- распределение летных часов, образовавшихся в результате разницы стоимости летных тарифов (вертолета 1 и 3 класса). Это повлечет увеличение общего объема летных часов (более 8800 часов);

- ввиду отсутствия вертолета 1 класса, для выполнения лесоавиационных работ после 15 мая 2015года необходимо определиться по технологии объявления ЧС, для оперативного реагирования по тушению пожаров силами и средствами МЧС, в последующие месяцы пожароопасного сезона.

·соблюдая все этапы государственных закупок, РГКП «Казавиалесоохрана» не будет готова к аренде ВС до мая месяца, для выполнения лесоавиационных работ. Причина – позднее утверждение бюджетной заявки (в феврале) и соответственно, последующее увеличение сроков проведения процедур по госзакупкам.

IV. Предложения

·Обеспечение наземной лесной охраны (лесовладельцев) химическими средствами;

Как показал многолетний опыт, применение химических средств пожаротушения при ликвидации лесных пожаров позволяет многократно снизить затраты трудовых ресурсов, а также средств, идущих на использование вертолетов I-го класса.

В настоящее время при тушении лесных пожаров применяются два класса хим. веществ: пенообразователи, антипирены (ретарданты, пламезамедлители).

Сравнительная характеристика хим. средств.

Характеристика и область применения	Пенообразователь «Файрекс»	Пламезамедлитель «FR Gros 134 T»	Огнетушащая жидкость «ПТЖ-КД ФУКАМ»
Стоимость в тенге за 1 литр (в ценах 2014 г.)	742	1 772	253
Экологическая безопасность	Вещество малоопасное, биоразложение 90%	Экологически и биологически безопасен	Экологически и биологически безопасен
Область применения	Создание заградительных полос при проведении профилактических отжигов и пуске встречного огня	Применяется как при прямом тушении огня, так и для создания противопожарных полос широкого назначения	Применяется при прямом тушении огня, повышает пожаротушащую способность воды в 7 – 10 раз, также при создании заградительных полос при проведении профилактических отжигов и пуске встречного огня
Продолжительность действия	Сохранность пенного слоя – 20-30 мин.	Сохраняет свое воздействие вплоть до полного высыхания обработанных лесных остатков, препятствует повторному возгоранию.	Сохраняет свое воздействие вплоть до полного высыхания обработанных лесных остатков, препятствует повторному возгоранию.
Особенности приготовления рабочих растворов	Требует предварительного разбавления с водой в соотношении от 2-х до 6-ти % (в зависимости от кратности и плотности пены)	Требуется тщательная предварительная подготовка рабочего раствора в соотношении 1 : 4 или 1 : 5 с водой	Не требует предварительной подготовки действующего раствора (используется заводская концентрация раствора)
Страна производитель	Россия	Испания	Россия

Исходя из сравнительной характеристики представленных хим. веществ, наиболее оптимальным по сфере применения, простоте приготовления и ценовым показателям, является Огнетушащая жидкость «ПТЖ-КД ФУКАМ» Российского производства.

Использование данной жидкости при тушении пожаров природного характера, особенно лесных, дает возможность локализации возгораний лесных массивов без захода мобильной группы и вертолетной техники в зону пожара. Обработка может производиться на подступах к пожару в безопасной зоне.

·Обратить внимание лесовладельцев на своевременную и качественную передачу информации (по радиосвязи) об очагах пожаров и предпосылок, для принятия оперативных мер по тушению пожаров;

 V. Перспектива

·Решить вопрос оплаты труда работникам предприятия

·Решить вопрос по вертолету I класса для выполнения лесоавиационных работ в горах Алматинской области

·Определиться по вертолетам Казахстанского производства ЕС -145 для РГКП, дальнейшей их эксплуатации и содержания.